بررسی اثرات اکولوژیکی احداث جاده های جنگلی در ذخیره گاه جنگلی بادام کوهی (amygdalus scoparia) بخش زرین آباد دهلران

این مطالعه با هدف بررسی اثرات اکولوژیکی احداث جاده¬های جنگلی در ذخیره¬گاه جنگلی بادام کوهی (amygdalus scoparia) زرین¬آباد دهلران انجام گرفته است. بعد از انتخاب مکان مناسب برای نمونه¬برداری سه ترانسکت در جهت عمود بر محور جاده و در دو طرف آن پیاده شد. در هر ترانسکت چهار قطعه¬نمونه مربعی شکل (10×10 متر) که به فواصل یک، بیست، هشتاد و دویست متر از جاده قرارگرفته بودند، انتخاب شدند. همچنین فاصله بین ترانسکت¬ها 90 متر بود. جهت دستیابی به هدف مطالعه، در داخل هر قطعه¬نمونه مشخصه¬های رویشی درختان نظیر ارتفاع، قطر برابر سینه، تعداد در هکتار و تجدید حیات درختان ثبت شدند. برای بررسی خاک، در داخل هر قطعه¬نمونه تعداد پنج نمونه خاک از عمق0-30 سانتی¬متری برداشت و با هم مخلوط کرده تا یک نمونه ترکیبی بدست آید. اندازه¬گیری پارامترهای خاکی ( نظیر هدایت الکتریکی، اسیدیته، وزن مخصوص ظاهری، بافت، کربن آلی، ازت و c/n خاک) در آزمایشگاه انجام گرفت. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم¬افزار spss و pcord انجام شد. نتایج حاکی از آن بود که جاده¬سازی روی متغیر قطر درختان در فواصل یک و بیست متری از جاده اثر معنی¬داری منفی در سطح اطمینان 95 درصد داشته است. همچنین در مورد اثر جاده¬سازی روی متغیر تاج پوشش فقط در فاصله یک متری اثر معنی¬دار منفی (05/0p <) مشاهده گردید. یافته¬های تحقیق درخصوص متغیر ارتفاع درختان نشان داد که در فواصل یک و هشتاد متری از جاده اختلاف معنی¬داری در سطح اطمینان 95 درصد وجود داشته است. همچنین در فاصله یک متری از جاده اثرات منفی روی مشخصه¬های تراکم و تجدید حیات درختان مشاهده گردید (05/0p <). همچنین متغیرهای کربن آلی، ازت و c/n خاک در فاصله یک متری با فواصل بیست، هشتاد و دویست متری از جاده اختلاف معنی¬داری را در سطح اطمینان 95 درصد نشان دادند. هر چند که بیشترین مقدار این متغیرها در فاصله بیست متری از جاده مشاهده گردید (به ترتیب 68/1%، 21/0% و 28/8 ). با افزایش فاصله از جاده میزان هدایت الکتریکی کاهش (86/0 دسی زیمنس بر متر) و اسیدیته خاک افزایش (72/6) یافته بود که البته این تغییرات معنی¬دار نبودند. همچنین تاثیر جاده¬سازی روی متغیرهای ذرات تشکیل¬دهنده خاک و وزن مخصوص ظاهری خاک بی¬تاثیر بود. همچنین نتایج حاصل از آنالیز چند متغیره pca نشان داد که فاصله از جاده روی پارامترهایی مانند ارتفاع، تاج پوشش، قطربرابرسینه، کربن آلی و ازت بیشترین تأثیر را گذاشته است. در کل وجود جاده¬های جنگلی از ملزومات مدیریت عرصه¬های جنگلی بوده و لازم است که در اجرا و پیاده¬سازی پروژه¬های جاده¬سازی جنبه¬های محیط زیستی با استفاده از ابزارها و متدهای موجود مورد ارزیابی قرار گیرند.